|
Poeta, publicysta.
Urodził się 17 stycznia 1947 r. w Borzęcinie. Ukończył studia z zakresu filologii polskiej w WSP w Krakowie. Zadebiutował wierszami w "Tygodniku Kulturalnym" w 1968 r. Pracował jako górnik, nauczyciel, dziennikarz (najpierw związany etatowo z "Wieściami", potem z "Gazetą Krakowską", "Dziennikiem Polskim" i "Sycyną").
Autor wielu reportaży, wywiadów, artykułów publicystycznych z pogranicza kultury drukowanych także w nowojorskim "Nowym Dzienniku". Publikował wiersze we wszystkich ważniejszych pismach, od "Tygodnika Powszechnego" począwszy, poprzez "Kulturę" warszawską i paryską, "Poezję", "Literaturę", nowojorski "Przegląd Polski", aż po toruński "Undergrdunt".
NAGRODY ZA KSIĄŻKI:
- Nasze najszczersze rozmowy" - Nagroda im. Andrzeja Bursy (1975),
- "Dopóki jeszcze" - Nagroda im. Stanisława Piętaka (1977),
- W błysku zapałki" -Nagroda Fundacji Kościelskich w Genewie (1980),
- "Pędy i pęta" - Nagroda Funduszu Literatury (1984),
- Nagroda Wojewody Krakowskiego za całokształt (1992),
- "Dom z otwartymi ścianami" – Krakowska Książka Miesiąca (2001),
- Doroczne wyróżnienie PEN West Club w Los Angeles (za dwujęzyczny tom "W błysku. In a Flash" – 2001),
- "Najdłuższa podróż" - Nagroda Władysława Orkana (2003),
- Nagroda Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa (2004).
W 1991 był stypendystą Svenska Institutet w Sztokholmie, a w rok później otrzymał stypendium na wyjazd do Szwecji z Fundacji Wspierania Niezależnej Nauki i Kultury Polskiej w Paryżu.
W maju 2000 czytał swoje wiersze w gmachu ONZ w Nowym Jorku w spotkaniu poetów polskich (Baran, Żurakowski, Lebioda) i amerykańskich (Kunitz, Stern, Taylor).
W październiku 2001 reprezentował poezję polską na XXI Światowym Kongresie Poetów w Sydney.
Poeta obecny w wielu antologiach krajowych i zagranicznych.
Jego wiersze były śpiewane przez Stare Dobre Małżeństwo i Grupę pod Budą, a także przez Elżbietę Adamiak, Mirosława Czyżykiewicza, Olę Maurer.
Osobne tomiki wierszy J.B. ukazały się w przekładach w Rosji i w USA. Pojedyncze wiersze zostały przełożone na prawie wszystkie języki słowiańskie; na niemiecki, galijski, hebrajski, szwedzki, arabski, węgierski. W latach 1998 - 2002 wiceprezes krakowskiego oddziału Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Z ważniejszych filmów o jego twórczości warto wymienić 45 - minutowe widowisko telewizyjne: "Sztuka – Wieczność – Dom", autorstwa Piotra Słowikowskiego, z udziałem Anny Dymnej i Jerzego Treli, emitowane w II pr. TV (1999).
Publikacje książkowe.:
Lata 70. i 80.
- Nasze najszczersze rozmowy: poezje – Kraków: Wydaw. Literackie, 1974
- Dopóki jeszcze: poezje. – Wwa: Ludowa Spółdzielnia Wydaw., 1976
- Na tyłach świata: poezje. – Kraków: Wydaw. Literackie, 1977
- W błysku zapałki: poezje – Wwa: Ludowa Spółdzielnia Wydaw.,1979
- Pędy i pęta: poezje – Kraków: Wydaw. Literackie, 1984
- Autor! Autor!: rozmowy z ludźmi pióra i palety – Wwa: Ludowa Spółdzielnia Wydaw., 1986
- Czułość: poezje – Kraków: Miniatura, 1988, 1989
- Skarga: poezje – Szczecin: Glob, 1988.
Lata 90. i ostatnie:
- Pacierz Szwejka: poezje. – Kraków, Miniatura, 1992
- Śnił mi się Artur Sandauer: rozmowy i wspomnienia. – Kraków: Centrum Kultury Żydowskiej na Kazimierzu: Hereditas Polono – Judaica, 1992
115 wierszy (wiersze z lat 1985 – 1993) – Tarnów: Comdruk, 1994
- Mała kosmogonia: poezje – Kraków, Miniatura, 1994
- Zielnik miłosny: poezje – Kraków; Jawor: Oficyna Konfraterni Poetów, 1995, 1996
- Majowe zaklęcie: poezje – Kraków: Baran i Suszczyński, 1997
- Epifania słoneczna: poezje – Poznań, Arka., 1998
- Wiersze wybrane: poezje – Warszawa, LSW, 1998
W błysku – In a Flash: poezje – Nev York – Kraków 2000: Cross-Cultural Communications/ Wydawnictwo Baran i Suszczyński
- Dom z otwartymi ścianami: poezje - Warszawa, Nowy Świat, 2001
- Dolina ludzi spokojnych: poezje - Tarnów, Biblos 2001
- Najdłuższa podróż": dzienniki, reportaże - Warszawa: Nowy Świat, 1992
- "A wody płyną i płyną" - poezje - Toruń, wyd. Adam Marszałek, 1993
- "Światło Kraków" - wiersze Jozefa Barana, fotografie Jakuba Ćiećkiewcza, Krakow 2005
- "Koncert dla nosorożca": dzienniki - Poznań, Wyd. Zysk i S-KA 2005
- "Zielnik miłosny i inne liryki" - wybór wierszy, "Poznań, Wyd. Zysk i S-KA 2005
- Taniec z ziemia" - wiersze z lat 2001 - 2006, Poznań, wyd. Zysk i S-KA 2006
- "Tragarze wyobraźni": eseje, wywiady, wspomnienia - Rzeszów, Podkarpacki
- Instytut Książli i Marletingu 2007
" Tylko aż. Only so much" tom polsko-angielski (tłum. Ewa Yarbrough-Hryniewicz) - Rzeszow, jak wyżej, 2008
- Casa de paredes abiertas" - wydanie hiszpańskie (tłum. Anna Sobieska i Antonio Benitez Burraco), Gijon, wyd. Editiones Trea, 2008
- "Przystanek Marzenie" - dzienniki, Poznań, Wyd. Zysk i S - KA, 2008
nota aktualizowana 13.02.2009 r.
strona domowa Józefa Barana
www.baran.art-krakow.pl
|
|